Σεβέρνα στρατηγική

Εν γνώσει μου ότι έχουν χυθεί τόνοι μελανιού –πραγματικού και ηλεκτρονικού- γύρω από τη Συμφωνία των Πρεσπών, θα ήθελα να πω μερικά πραγματάκια, καθώς προσωπικά θεωρώ ότι καλό θα είναι να μη βλέπουμε τη λύση στο Μακεδονικό αποκομμένη από μια γενικότερη στρατηγική που εδώ και κάμποσο καιρό ο ΣΥΡΙΖΑς μοιάζει να έχει θέσει σε εφαρμογή και που grosso modo θα μπορούσαμε να την περιγράψουμε ως «μεταμνημονιακή αντεπίθεση».

Μετά την κωλοτούμπα του Ιούλη του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑς ήξερε ότι οι βραχυπρόθεσμες συμμαχίες που είχε συνάψει με ένα μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων θα κατέρρεαν υπό το βάρος της εφαρμογής του νέου μνημονίου. Επίσης, ήξερε ότι η αριστερή του πτέρυγα που είχε αποχωρήσει με το σχηματισμό της ΛΑΕ του αφαιρούσε και το τελευταίο φύλλο συκής αριστερότητας που θα μπορούσε να επικαλεστεί.

Η ανάγκη μιας νέας στρατηγικής ήταν απαραίτητη, αν ο ΣΥΡΙΖΑς δεν ήθελε να επιστρέψει σταδιακά στο 4-5% του παρελθόντος την επόμενη φορά που θα γίνονταν εκλογές. Οπότε, κατά την άποψή μου, ο ΣΥΡΙΖΑς χάραξε νέους στόχους οι οποίοι θα μπορούσαν να ανταποκριθούν καλύτερα στο νέο περιβάλλον. Να θυμίσω εδώ ότι οπορτουνιστής είναι αυτολεξεί εκείνος που αρπάζει τις ευκαιρίες για την προσωπική του ανέλιξη και επιτυχία.

Κατά τη γνώμη μου, ο ΣΥΡΙΖΑς επέλεξε να εφαρμόσει κανονικά και με το νόμο το μνημόνιο, με στόχο να τελειώσει από τον βραχνά της διαρκούς ασφυκτικής παρακολούθησης από διάφορους περίεργους που μονίμως έβρισκαν κι άλλη μια αδυναμία της οικονομίας, της διοίκησης ή όποιου άλλου τομέα έκριναν οι Θεσμοί ότι είχε ζουμί. Εν ολίγοις, εφάρμοσε το μνημόνιο για να τελειώνει με αυτό, αλλά και για να στείλει μήνυμα ότι είναι doer και ότι τέλος πάντων δεν είναι η δύναμη που θα οδηγήσει στον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, αλλά ένα κόμμα εξουσίας που μια χαρά κομπρεμιά μπορεί να κάνει με όλους εκείνους που τα παλιά χρόνια ήταν εχθροί του.

Σε δεύτερο επίπεδο, ωστόσο, η νέα στρατηγική προέβλεπε και ένα διαφορετικό στήσιμο για μετά το τέλος του μνημονίου και την πορεία προς τις εκλογές. Και η στρατηγική αυτή ήταν λίγο διαφορετική: πλέον ο ΣΥΡΙΖΑς θα παρουσιαζόταν ως μια προοδευτική δύναμη ουσιαστικής αλλαγής στον τόπο, με ρόλο στη διεθνή σκηνή, με δυναμική, η οποία θα μπορούσε να πάρει το ρόλο που το ΠΑΣΟΚ/ΔΗΣΥ/ΚΙΝΑΛ/γευσητηςεβδομάδας είχε αποποιηθεί όταν αποφάσισε να γίνει κολαούζο του Σαμαρά.

Στο πλαίσιο αυτό ο Τσίπρας άρχισε τα παιχνίδια-επαφές με Βαλκάνιους, με τους Μεσογειακούς, με Αίγυπτο ΚΑΙ Ισραήλ, ενώ στο εσωτερικό άρχισε να παίζει το παιχνίδι «δείτε τι ωραία που θα είναι τώρα που δεν έχουμε μνημόνιο», είτε μη κόβοντας τις συντάξεις, είτε περνώντας την αύξηση του κατώτατου μισθού, είτε εξαγγέλλοντας προσλήψεις στα δημόσια σχολεία, είτε κλείνοντας το μάτι για μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ, είτε αφήνοντας να εννοηθεί ότι και το αφορολόγητο θα τη γλυτώσει. Με αυτόν κυβέρνηση, φυσικά.

Αν κάποιος δει τα πράγματα λίγο πιο συνολικά, προσθέσει σε αυτά διάφορα μπαχαρικά όπως συνταγματική αναθεώρηση, τη φάση με την Εκκλησία και τους παπάδες, τα διάφορα πανηγυράκια στις Περιφέρειες (εχμ, σόρι, συνέδρια για το νέο αναπτυξιακό μοντέλο, ΛΟΛ), ίσως συμφωνήσει ότι όλα αυτά σχηματίζουν μια εικόνα που καμία σχέση δεν έχει με τον ΣΥΡΙΖΑς του Γενάρη του 2015 που εύκολα κάποιος μπορούσε να το παρομοιάσει σε ευήκοα ώτα ως ορδή σταλινικών που έρχεται να μετατρέψει στη χώρα σε νέο Σοβιέτ.

Και, κάπου εκεί μπαίνει και η επίλυση του Μακεδονικού, που, προφανώς, σε μεγάλο βαθμό έρχεται από έξω (τόσα χρόνια το δούλευε ο Νίμιτς, σιγά μην περίμενε τον Κοτζιά και τον Ντιμιτρόφ να ψάξουν για λύσεις εκ του μηδενός…), αλλά χτυπά ακριβώς στο κέντρο του προαναφερθέντος σχεδίου με μπόνους την μετατροπή του Τσίπρα σε statesman διεθνούς βεληνεκούς, ο οποίος κόντρα σε θεούς και δαίμονες πετυχαίνει εκεί που κανένας προηγούμενος δεν τόλμησε.

Το Μακεδονικό ήταν στην πραγματικότητα ένα σχετικά χαμηλής έντασης πρόβλημα, ιδίως από τη στιγμή που το ΝΑΤΟ είχε «παγώσει» την ένταξη της ΠΓΔΜ και περίμενε μπας και βρεθεί λύση (έχοντας, φυσικά, σαφέστατο plan B, το οποίο ο Καμμένος είχε μέσες-άκρες περιγράψει από το Αμέρικα) και γενικώς δεν υπήρχε καμία ιδιαίτερη πρεμούρα για την επίλυσή του. Ωστόσο, από τη στιγμή που Τσίπρας και Ζάεφ φάνηκαν δεκτικοί στην ιδέα, κανείς δεν θα έλεγε και όχι.

Παρενθετικά, κατά την άποψή μου, η ιδέα ότι το Μακεδονικό χρησιμοποιήθηκε για να διασπάσει τη ΝΔ είναι τελείως λάθος, καθώς η ΝΔ (θεωρεί ότι) βρίσκεται ένα βήμα πριν από την κυβέρνηση, οπότε ποιος ασχολείται με αυτά όταν έχει τόσα ραντεβού με το ράφτη για τα υπουργικά κοστούμια. Έτσι, ο Μητσοτάκης βρήκε μια αστεία δικαιολογία –τη «μυστική διπλωματία», λες και η διπλωματία είναι ποτέ φανερή…- για να πει «όχι» στα γρήγορα και να θεωρεί ότι μπορεί να αντέξει το έξωθεν ξύλο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο στόμας του εκστόμισε ακόμα και την ανοησία περί ανταλλαγής του Μακεδονικού με τις συντάξεις, δείγμα ότι είχε αποφασίσει να μετέλθει κάθε μέσου για να απορρίψει ένα σχέδιο που, αν ήταν κυβέρνηση, θα το είχε αποδεχθεί με τριπλό τολούπ ευτυχίας.

Αντιθέτως, το Μακεδονικό χρησιμοποιήθηκε (και έχει σωστά επισημανθεί) για να τελειώνει ο ΣΥΡΙΖΑς με τους γύρω-γύρω, είτε αυτοί είναι το Ποτάμι, είτε η τελευταία έκδοση του ΠΑΣΟΚ, είτε οι ΑΝΕΛ, οι οποίοι ηλιθιωδώς έπεσαν στην παγίδα της Συμφωνίας και τώρα φυσικά βαίνουν προς την εξαφάνιση. Στην ουσία, με τη Συμφωνία ο ΣΥΡΙΖΑς τελειώνει και τυπικά την άβολη συγκατοίκηση με Καμμένο και εξαϋλώνει τους άλλους φορείς της κεντροαριστεράς, με στόχο να απορροφήσει τους ψηφοφόρους τους.

Η κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών έδωσε στον Τσίπρα το διεθνές κύρος που επιδίωξε να αποκτήσει (ήδη μετά το δημοψήφισμα ήταν ο Alpha Dog στην ελληνική πολιτική σκηνή), έφερε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση τη ΝΔ η οποία έκανε τεράστια κωλοτούμπα με την πρόταση δυσπιστίας, άφησε τους υπόλοιπους σε θέση «τι-έγινε-ρε-παιδιά» και επιτρέπει στον ΣΥΡΙΖΑς να συνεχίσει μέχρι τις εκλογές την τακτική του «δείτε-τι-μπορώ-να-κάνω-τώρα-που-τελείωσα-με-τα-μνημόνια».

Σε αυτό, φυσικά, τον βοηθά και η αλλοπρόσαλλη τακτική της ΝΔ που, αντί να το παίξει ήρεμη δύναμη και να περιμένει τις εκλογές, επιχειρεί κάθε τόσο να αλλάξει την ατζέντα, συνήθως σπάζοντας τα μούτρα της, κυρίως λόγω ανικανότητας της ηγεσίας της, αλλά και της «λευκής απεργίας» των πιο κωλοπετσωμένων μέσα στο κόμμα να βάλουν skin in the game.

Στην πραγματικότητα, ΙΜΟ, με εξαίρεση το Μάτι, όπου φάνηκε ότι ο μηχανισμός είναι για τα μπάζα, η στρατηγική αυτή δουλεύει: ακόμα και οι εντελώς αναξιόπιστες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η μεν ΝΔ έχει ταβανιάσει, ο δε ΣΥΡΙΖΑς τσιμπάει ποσοστά εδώ κι εκεί. Όσο για το κόστος του Μακεδονικού, προσωπικά θεωρώ ότι θα είναι αμελητέο, όσο θα πλησιάζουμε στις εκλογές, καθώς ενδεχομένως ανακίνηση του θέματος θα προκαλεί πληγές στη ΝΔ (για όλους τους δεξιότερά της, η στάση της ήταν αμφιλεγόμενη…).

Το αν τελικά η στρατηγική λειτουργήσει θα φανεί στο τέλος, ωστόσο, προσωπικά τη θεωρώ αρκετά έξυπνη από κάποιον που παρουσιάζεται ως «πρόεδρος 15μελούς» και «καταληψίας».